Osmanlı Şerbeti

Osmanlının ŞehzadebaşındakiDireklerarası eğlenceleri ve o ünlü vazgeçilmez tatları hernedense bir döneme damgasını vuran şerbetleri, ferahlığın simgesi o limonata meşrubat daha icat olmamışken sokakların ve evlerin baştacı sokak şerbetçilerimizi büyüklerimizden dinliyoruz. Hatta fotoğraflarda görüyoruz. Otantik giyimi ile dolaşarak şerbet diye bağıran ve sırtında kocaman bir ibriği hafifçe eğerek yarım metre mesafeden elinde salladığı bardağa şerbeti ustalıkla boşaltan şerbetciler.

Osmanlıda altın çağını yaşıyan şerbetin Türkler tarafından yaratıldığı ve onbirinci yüzyılda bile meyve sularından hazırlanıp günün her saatinde içilen geleneksel ir içecek olarak ortaya çıktığı belirtiliyor. Günümüzde Ramazan sofralarını süslediğine bakmayın eskiden misafire şerbet ikram edilmezse ayıp olurdu. Biraz Kiraz,Kayısı,İncir,Erik, gibi meyveleri kaynatıp şeker veya bal katarak hazırlanan şerbetler her mevsim özel yöntemlerle verimeden korunan buz yada kar karıştırılarak içilirdi.Birkaç önemli şerbet çeşitlerini saymak gerekirse Portokal şerbeti,Turunç,şeftali,kayısı,Erik,Badem,şerbeti,subye denilen kavun çekirdeği, Nar,kızılcık,çilek,koruk,keçiboynuzu ,Gül,menekşe,yasemin ve demirhindi şerbeti.

Kanuni Sultan Süleyman sıcak bir yaz günü yeniçeri ortalarını ziyaret ve teftiş ederken susamış,soğuk şerbet istemiş ona bir kap içinde soğuk şerbet ikram etmişler.Kanuni de şerbeti içtikten sonra o tası altınla doldurup geri göndermiş. Bu şekilde her o mevsimde padişaha yeniçeri ortalarından bir şerbet dolu tas gönderilmesi ve bunların altınla doldurulup iade edilmesi gelenek olmuş.Temr-i Hindi ( Demirhindi ) şerbetler yaz aylarında özellikle Ramazan aylarında iftar ve sahurda serinletici olarak içilebileceği ve ikram edilebileceği gibi iştah açıcı özelliğiylede yemekle beraber içilebilir. Şimdi gelin Osmanlının en meşhur şerbeti olan Demirhindi şerbetinin tarifini verelim.

 DEMİRHİNDİ ŞERBETİ- Malzemesi 150 gram demirhindi,1,5 kilogram toz şeker,1 litre su ve güler,Osmanlı mutfağının özelliği olarak 41 çeşit baharat----Yapılışı - Su ile Aktardan alacağınız demirhindiyi bir tencereye koyarak kaynatın,kaynamış olan demirhindiyi süzerek elde edilen sıvıyı başka bir kaba alın,kaba alınan demirhindi suyuna yaklaşık 1,5 kg.toz şekeri katarak 1-2 dakika kadar daha kaynatın,kaynadıktan sonra v41 çeşitli baharatı bir çay kaşığı ölçüsünde ekleyin ve 1o dakika kaynasın,daha sonra tencereyi ateşten alarak bir miktar soğumaya bırakın.Yeterli miktarda soğuduktan sonra tekrar bir bezden süzün elde edeceğiniz şerbeti şişelere doldurup soğutum afiyet olsun.

Şerbet kelimesi içmek anlamına gelen Arapça (şoriba) kelimesinden gelir.Şerbet şarap ve şurup Arapça aynı kökenden gelen kelimelerdir. Batılı dillerde kullanılan şerbet kelimesi Türkçeden geçmedir.

Şerbetin Tarihçesi - Yüzlerce çeşidi olan şerbet,modern içeceklerin keşfinden önce özellikle Sıcakdoğu memleketlerinde ferahlatıcı olarak yüzlerce yıldır içile gelmiştir. Başlıca Osmanlı İmparatorluğu döneminde batı medeniyetlerine de ulaşmıştır.Osmanlı devrinde Padişah çocuklarının doğumlarında doğumdan sonra ziyarete gelenlere şerbet dağıtılırdı.Özellikle doğumun üçüncü günü Sadrazama şerbet gönderme adeti vardı.Türlü malzemelerden yapılan şerbetler Altın,Gümüş,yada billur kaplara konur çocuğu ziyarete gelenlere o dairede hizmet eden güzel cariyeler tarafından sunulurdu.

Günümüzde bazı yörelerde çiftlere söz kesildiğinde şerbet içilir.Şerbet içme törenleri yapılır.Bu törenlerde sohbetlere geleneksel olarak ,Şerbetleri ez getir-sofralara tez getir diyerek başlanır,Bazı yörelerimizde de nışanın ertesi günü kız tarafı haberci çıkartarak Ailenin yakınlarını ve hatırlı komşularını şerbet çmeye davet eder,Hatta nikah sonrası,sünnet sonrası şerbet ikram etme geleneğimizi sürdüren yörelerimiz de vardır.Osmanlı döneminde pazar yerleri ve panayırların vazgeçilmez olan ibrikli seyyar şerbetciler günümüzdede turistik bir öge olarak yaşatılmaya çalışılmaktadır.