22 Temmuz 2011 Cuma

Dario Moreno - (1921-1968)


Yahudi Asıllı Türk Gitaristi, Piyanist, ve Sinema oyuncusu - Asıl Adı David Arugete'dir.Moreno 3 Nisan 1921 Tarihinde Aydın da doğdu. Tren İstasyonunda çalışan Babası trajik bir şekilde vurulup ölünce yetim kaldı. Bu olaydan sonra Annesiyle İzmir'e geldi.Dört kardeşi daha olan Moreno, Annesi Madam Roza tarafından geçim sıkıntısından dolayı yetimhaneye (Nido De Guerfanos)a verildi.Dört yaşına değin yetimhanede kalan Moreno daha sonra yahudi ilkokulunu bitirdi.Gençlik yıllarında pek değişik işte çalıştı. En yakın çocukluk dostu Alber Dinar'dır.Çalıştığı yıllarda kendisini yetiştirdi. ve Kardıçalı İşhanında yanında getir götür işlerinde çalıştığı İzmir'in ünlü Avukatlarından birinin katipliğine yükseldi. Ayrıca geceleri Milli Kütüphaneye gidip Fransızca çalışıyordu. Yine bu sıralarda başlayan gitar merakını eline geçen bir gitar aracılığıyla geliştirdi.


Aynı dönemlerde Bar-Mitsva törenlerinde şarkılar söylemeye başladı. Gençlik Çağlarında semtinde ve İzmir'de iyice tanınır olmuştu,Moreno II nci Dünya savaşı sıralarında Askerliğini piyade olarak Akhisar Orduevinde yaptı. Burada caz orkestrasında solistlik yaptı. ve yine Konya ile Adana'daki Askeri yerlerde sahneye çıktı. Askerlik döneminde müzik ile daha içli dışlı olan Moreno, İzmir Kordonda bulunan NATO Binasının yerindeki Marmara Gazinosunda sahneye çıktı. Moreno ilk konserini ise Konak vapur iskelesinin üzrindeki gazinoda verdi. Moreno müzisyenliğini biraz daha ilerletince Annesi Madam Roza ile birlikte Mithatpaşa caddesi üzerinde bulunan Karataş semtindeki Asansör sokağına taşındı. (Sokağın bugünkü adı Dario Moreno sokağıdır) Halk arasında bu sokak ve çevresi Asansör olarak anılır.


Gittikce dahada ünlenen Dario Moreno nun şöhreti İzmir Palas Otelinde iyice parladı.Askerlikten sonra ise Moreno bir süre İstanbul Fenerbahçedeki Belvü Gazinosunun sahnesine çıkmaya başladı.Bu arada Moreno Ankarada bulunan Bomonti Gazinosunda sahne almak üzere iki gün için Ankaraya gitti. Ancak iki yıl Ankarada kaldıktan sonra tekrar İstanbula dönebildi. Ve Fritz Kerten in Orkestrasına solist olarak girdi. Moreno Ankara da kaldığı yıllarda Orhan Veli ile de oda arkadaşlığı da yapmıştır. İstanbulda bir yıl çalıştıktan sonra Atinaya geçti. Burada çalışırken Paris te bir emprezaryoya telgraf çektikten sonra Paris e gitti. Moreno burada ilk olarak Perto Del Sol Müzikholünde sahneye çıktı.Paristeki ilk yılları başarısızlık yıllarıdır. Almanyadaki Amerikan Askeri kulüplerinde bir müddet şarkı söyledikten sonra Fransada ilk defa Jezabel şarkısı ile olağanüstü bir başarı elde etti. Pariste daha sonra Cannes Palm Beach Otelinde şarkı söyleyen Moreno daha sonra söylediği Adieu Lisbon ve Cou Coruou cou cou isimli kalipsolar ile ününü pekiştirdi. İstanbul da yanında çalıştığı Fritz Kerten ile Annesini yanına aldırdı. Fritz Kerten adını Andre Kerr'e çevirterek piyanist olarak yanına aldı.


Sezen Cumhur Önal ve Fecri Ebcioğlu Moreno'nun şarkılarına Türkçe söz yazmışlardır.Moreno Jacques Brel'in yazıp sahneye koyduğu ve başrolünü oynadığı L'Homme de la Mancha adlı müzikal eserde Sancho Pancho rolünü üstlendi. Dario Moreno ayrıca 32 Filmde de rol almıştır.
İzmir aşığı olan Dario Moreno Vasiyet adlı şiirinde,

İzmir,Tatlı ve sevgili şehrim
Birgün şayet senden uzakta ölürsem
Beni sana getirsinler
Fakat Mezarıma götürürlerken
Öldü demesinler uyuyor desinler
Canım izmirim

Diye söz eden Moreonun ölümü ile ilgili rivayetler değişiktir. Bunlardan birisi Aralık 1968 günü İstanbul Hilton Otelindeki odasında ölü bulunduğudur. Diğeri ise Hava Alanına taksi ile giderken geçirdiği kalp krizi sonucunda öldüğüdür. Kendisi İzmire gömülmesini vasiyet ettiği halde Annesi Madam Roza oğlu Morenoyu gömülmek üzere İsrail deki Holon kenti Mezarlığına götürmüş,ve Moreno orada defnedilmiştir. İzmir de ve Türkiye de çok sevilen Dario Morenonun uzun yıllar dillerden düşmeyen Şarkılarından bir demeti Nostaljik olarak sunuyorum.


OLAM BOYUN KURBANI

Olam boyun kurbanı
Sensin dağlar ceylanı
Kara kaşın gözlerin
Budur aşkın fermanı

Heeeeey
Öldürme beni
Sevmişim seni
Kuş diline kurban
İnce beline hayran
Şeker lebine doymam
Vay benim meralım

İncidir dişin senin
Hoştur gülüşün senin
Aşkından ölürsem ben
Yok mu insafın senin

Heeeeey
Öldürme beni
Sevmişem seni
Ah kuş (Kuş) diline kurban
İnce beline hayran
Şeker lebine doymam
Vay benim meralım

MESUT OL SEN

Elveda aşkım
Dinmiyor yaşım
Nasib yokmuş sevgiden
Sen oldun ilk giden
Sormuyorum neden
Mesut ol sen

Alın yazım bu
Gelmedi sonu
Boş bir aşkın ardından
Yıllarca arkandan
Koştum boşyere ben
Mesut ol sen

Ararsan birgün
Hayır hayır demem
Üzülme sakın sen
Başkasını sevemem
Mesut ol sen


HATIRALAR HAYAL OLDU

Ben uzaklarda hasretle inlerken
Ben ümit dolu bir haber beklerken
Duydum ki artık beni unutmuşsun
Sen hergün bir başka dala konmuşsun

Hiç şimdi anladım beni sevmediğini
Ben uğruna sana neler vermedim
Yok birdaha aldatamazsın
Herşey bitecek mani olamazsın

Bak hatıralar hayal oldu
Dur desem dönmez ki gitti kayboldu
Dönemez artık mutlu günler

Açılmadan solacak tomurcuklar
Heryanını saracak karanlıklar
Son bir gemi kalkacak bu limandan
Mendil sallıyacak ardından
Bitecek hayat Elveda,elveda

HER AKŞAM

Sarhoşum ben ah düşünmekten
Öldüm ben ah hep sevmekten
Her akşam votka rakı ve şarap
İçtikçe delirir insan olur harap
Kurtar beni bundan ne olursun Ya Rab

Bitsin korkunç serap
Bittim ben ah düşünmekten
Yoruldum ben ah hep sevmekten
Her akşam votka rakı ve şarap
İçtikçe delirir insan olur harap
Kurtar beni bundan ne olursun Ya Rab
Bitsin bu korkunç serap


DENİZ VE MEHTAP

Deniz ve Mehtap sordular seni neredesin ?
Nasıl derim terketti bırakıp beni gitti
Anladılar ki aşkımız bitti---
Alay ettiler benle hep
Sen oldun bak bunlara sebep
Mehtap dedi gördüm ah onu
Belinde Erkek kolu
Deniz güldü halime
Bir avuç su verdi elime
Biterse gözyaşın al dedi
Doldur tekrar yerine
Rüzgar ve Martı sordular seni neredesin ?
Nasıl derim terketti bırakıp beni gitti
Anladılar ki aşkımız bitti
Alay ettiler benle hep
Sen oldun bak bunlara sebep
Martı dedi gördüm ah onu
Belinde Erkek kolu
Rüzgar güldü halime
Dedi gidelim düş önüme
Gidemem dinle Martıları