Bir mektup yada bir paketin taşınması karşılığında belirli bir tarifeye uygun olarak ödenmiş parayı gösteren ve o mektup yada paketin üzerine yapıştırılan değerli kağıt.Pullar kullanılacakları posta maddesinin çeşidine göre değişirler.Adi posta,Uçak postası,pnömatik basılı kağıt Paket vb.için kullanılan pullar değişiktir.Pulların arkasına sürülen zamk,pulun ıslatılarak kolay yapıştırılmasını sağlar.
Posta pulu kullanılması hakkındaki ilk tasarı 1837 yılı başlarında (Post Offıce reforms ) (Postane Reformu) adlı bir broşür yayımlayan Rowland Hill tarafından yapılmıştır.Hill'in belli başlı önerilerinden biri o zamana değin alıcı tarafından ödenen taşıma ücretinin gönderici tarafından ödenmesi,bu işlemin yapıldığının belli olmadı için gönderilecek mektup,paket vb nin üzerine bunu belirtecek bir işaret konmasıydı.6 Mayıs 1840 ta İngiltere'de tedavüle çıkarılan posta pulunun üzerinde Kraliçe Victoriya'nın resmi bulunuyordu.1843 te Brezilya,İsviçre nin Zürih ve Cenevre kantonları,1845 te Bazel Kantonu,1847 de ABD.pul kullanmaya başlamışlardır.Pulun posta hizmetlerini kolaylaştırması sonucunda bu hizmetlerin yaygınlaşması Devletler arası birtakım antlaşmaları gerektirmiştir.Bu amaçla 1874 yılında kurulan Evrensel posta Birliği,bütün ülkeleriçin ortak bir sistem getirmiştir.
Posta pulunun çıkışını izleyen yıllarda pul biriktiren meraklılar ortaya çıkmışve pul koleksiyonu önem kazanmıştır.Tüm değerli kağıtlarda olduğu gibi,pul basımı da sıkı bir denetim altındadır.Sahte pul basımını önlemek için,filigranlı kağıt kullanılması ,baskıdaki özen gizli işaretler emniyet fon baskısı gibi tedbirlere başvurulmaktadır.Pul yapımındaki en önemli gelişmelerden biride pulların zımbalı bir çizgiyle ayrılmalarıdır.Daha önce pullar bir makineyle birbirlerinden ayrılmaktaydı.Pulcular pulları genellikle 2 cm. içindeki zımba sayısına göre ayırırlar.Pulun değerini değiştirmek için çoğunlukla baskı makinesiyle özel bir damga vurulur.
Pullarda baskı yöntemlerine göre bazı yanlışlar ve değişiklikler bulunabilir.Bunlar baskıdan sonra denetlenerek ayıklanırsada dikkatsizlikle satışa çıkarılabilir.Böyle pullar çok az sayıda olduklarından pulcular için çok değerlidir.En önemli yanlışlardan birde renk yanlışıdır.Bu yanlış bir kalıbın kendi değerindeki pul yerine aynı serinin bir başka değerdeki pulu için kullanılması sonucu ortaya çıkar.Bu durumda her yaprakta bir tane yanlış renkli pul bulunur.Kırılan bir kalıp yanlışlıkla ters olarak yerleştirilirse her yaprakta bir tane ters pul çıkar.(Tete-beche) denilen bu yanlış pul türü de pulcular için çok değerlidir.Bunlardan başka aynı yaprağın iki kez baskı silindirine sokulması sonucunda üzerinde çift baskı olan ya da hem önü,hem arkası basılmış pulların ortaya çıkması iki renkli pullarda kenar renginin ortaya,orta renginin kenara verilmesi gibi yanlışlarda ilginçtir.
TÜRKİYEDE İLK PUL - Türkiyede bir sivil haberleşme kurumu kurulmasına yönelik ilk girişim Sultan II.Mahmut döneminde oldu.Tarihe ( Tuğralı pullar ) olarak geçen ilk türk pullarının üzerine ise Sultan Abdülazizin imzasını temsil eden Tuğra bulunurdu.Sultan II.Mahmut bir,kararname yayınlıyarak halkın haberleşme ihtiyacını karşılıyacak bir haberleşme teşkilatı kurulmasını emretti. ve 1840 yılında Posta Nezareti kuruldu.İlk posta kanunu 16 kasım1840 tarihinde yürürlüğe girdi.1863 yılında Sultan Abdülaziz döneminde,Posta Nazırı Agah efendi Hükümete posta pulu basılmasını teklif etti.Komisyon da posta pulu kullanılmasını onayladı.İlk Türk pulu 13 Ocak 1863 te satışa sunuldu.
Günümüzde pul biriktirmek çağımızın önde gelen hobilerinden olmuştur.Herkesin bir konuya özel merakı ve koleksiyonculuk yanı bulunmasına rağmen,Koleksiyon denilince akla önce pul koleksiyonu gelmektedir.Pul koleksiyonu en yaygın koleksiyonculuk olduğu gibi en ilginç en öğretici,ve en karlı koleksiyonculuktur.Pul biriktiren kişi koleksiyonu geliştikce bakmakla doyamayacağı hatta elinden bırakmayacağı bir pul topluluğu sahibi olur.Pullara bakmak zevk verdiği kadar öğreticidir de Pul koleksiyonundaki pullar ait olduğu ülkelerin elçisidir.Bunlar inceleyenlere ülkelerin tarihini,coğrafyasını,ekonomisini,ünlü kişilerini,güzelliklerini,sosyal yaşamlarını ve geleneklerini öğretir.Posta pulları ve bununla ilgili zarf,kart ,damga ve benzeri maddeleri biriktirmeye Uluslararası deyimle, Filateli ve bu işi yapan kişiyede Filatelist denir.Filatelistliğe ilk adımı atacak bir koleksiyoner için koleksiyona bir seri pul,eğer varsa bir adet özel blok ve bir adet ilk gün zarfı ile başlamak yeterlidir.Eğer istenirse birbirinden ayrılmamış üst üste ve yan yana 4 pulun meydana getirdiği 4 lü blok da alınabilir.
Pullar damgasız,yani kullanılmamış olarak veya kullanılmış olanlarda damgalı olarak saklanabilir.Damgalı olanların damgaları özel damga ise zarfı ile saklamak uygundur.Koleksiyonerin pulların eksik dantelinin bulunmaması ve kırık olmamasına çok dikkat etmesi gerekir.Aksi taktırde sahip olduğu koleksiyonun değer taşımaması söz konusu olabilir.Ayrıca koleksiyona başlıyan bir filatelist ne türlü koleksiyon yapacağını (Klasik,Motif,Tematik Ülke)önceden tesbit ettikten sonra pul almaya başlamalıdır.Böylece daha düzenli bir koleksiyona sahip olabilir.
Dünyada ilk koleksiyonculuk ise 1840 yılında basılan ve Kraliçe figürlerinin yer aldığı pulların kullanımıyla başlar.Genç bir ev kadını kendisine ve komşularına gelen mektupların üzerindeki pulları evinin duvarına yapıştırır.Koleksiyonculuk öyle ki gelişmiş ülkelerde Milyonlarca kişi pul koleksiyonculuğu yapıyor.110 milyon nüfuslu Japonyada 30 milyon koleksiyoncu var.Avrupada da koleksiyon yapanların sayısı az değil.Sadece Almanya da 3 milyon 500 bin kişi pul biriktiriyor.Türkiyede ise 200 bin koleksiyoncu var.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder