Sümela Manastırı - Trabzon ili,Maçka ilçesi Altındere köyü sınırları içerisinde yer alan Panagia (Meryemana) deresinin batı yamaçlarında Mela (Yunanca*Siyah) Tepesi üzerinde deniz seviyesinden 1.150 mt. yükseklikte yer alan Rum Manastır ve Kilise kompleksi olup,tam adı Panagia Sumela veya Theotokos Sumeladır.Kilisenin içi fresklerle kaplıdır. Asıl kilisenin Absid kısmında,güney duvarında yukarıda Meryemin doğuşu ve Mabede sunuluşu, Tebliğ- İsanın doğuşu Mabede sunuluşu ve Hayatı. Altta İncilden resimler, Güney kapısında ise Meryemin ölümü ve Havariler, Kilisenin doğuya bakan yukarı kısmında 2. nci sırada Genesis Ademin yaratılışı, Havvanın yaratılışı, Tanrının tembihi, İsyan- (Adem ile Havvanın yasak meyveyi yemeleri) Cennetten kovulma, 3 ncü sırada yeniden dirilme, Thomasın şüphesi, Kabirde bir Melek,Nikaia konsülü, Absid kısmının dışında ise yukarıda Mikail, Cebrail bulunmaktadır.
Sümela Manastırının kuruluşu efsaneye göre, İki Atinalı Barbabas ile yeğen sophronios rüyalarında Hz. Meryemi görmüşler, rüyada Meryem onlara bir Manastır yaptırmalarını ve yerini, nasıl gideceklerini tarif etmiştir.Bunlar St. Lukanın yaptığı rivayet olunan tabloyu da beraberlerine alarak yola çıkıyorlar, Deniz yoluyla Trabzona gelip Karadağın sarp yamaçlarında kiliseyi kurmak için karar kılıyorlar. Ve Thodosios Devrinde ( 375-395 ) ile kaya kilisesini kurarlar.
Bu tarihler ve Efsaneler bir tarafa bırakılacak olursa Manastırın tarihini Trabzon Komnenosları Devrinden soonra incelemek mümkündür. Trabzon Komnenoslarından III.Alexios burasını yeni bir tesis halinde 1360 yılında inşa ettirerek 17 metre yüksekliğinde 40 metre uzunluğunda, 14 metre genişliğinde 72 odalı bir tesis yaptırmıştır.Trabzon kralları bu Manastıra vermiş oldukları hediye ve haklarla Halkın desteğini sağlamışlardır.
Trabzon Türkler tarafından alındıktan sonra Osmanlı Sultanları bu Manastırın haklarına dokunmamışlardır. Manastıra Yavuz Selim (1512 - 1520) ikişamdan armağan etmiştir.Ayrıca Trabzon Fatihi II.nci Mehmed inde Manastırın haklarını tanıdığını bildiren bir fermanı muhafaza ediliyordu. Yine Sultan I.Beyazıt, I. Selim, II. Selim, III.Murat, İbrahim IV.Mehmet, II. Süleyman, Mustafa ve III. Ahmet tarafından verilmiş fermanların bulunduğu bildirilmektedir.
Trabzonun 18 Nisan 1916 dan 24 Şubat 1918 e kadar süre Rus işgali,Burada bir Hristiyan Pontus Devletinin tekrar kurulacağı ümitlerini doğurmuştu. Kurtuluş savaşı sonunda bu ümit kapılarının kapanması üzerine 1923 de bütün Rumların Yunanistana gönderilmeleri ile Sümela Manastırı boşaltılmıştır.Hicret eden Rumlar, eski hatıralarına bağlılıklarının bir belirtisi olarak Makedonyada Vernia (Türk devrinde Kara Ferye)yakınında Kastaniya da aynı adla yeni bir Manastır kurarak buraya modern bir Meryem ana resmi yerleştirmek suretiyle eski geleneği yaşatmaya başlamışlardır.
Sümela Manastırı 1930 daki bir yangında ahşap döşemeleri ve çatısı yanmış,yalnızca taş duvarları kalmış olmakla birlikte, Yalçınkaya duvarlarına adeta asılmış, bu 4 katlı yapı vadi yönünden bakıldığından Sümela Manastırına görkemli bir görünüm kazandırır.1972 yılında ören yeri olarak ziyarete açılan yapıda Kültür Bakanlığınca başlatılan geniş programlı restorasyon çalışması devam etmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder