Kanuni Sultan Süleyman - (1495-1566)

Osmanlı Padişahı I. Süleyman Trabzonda 27 Nisan 1495 Tarihinde doğdu.7 yaşında Bilim Tarih Edebiyat Din ve Askeri taktikler öğrenmek için İstanbul Topkapı Sarayındaki okula gönderildi.Genç iken Pargalı Damat İbrahim Paşanın arkadaşı oldu.İlk olarak Şebinkarahisara vali oldu.Kanuninin Annesi Kırım Hanı Mengi Girayın kızı Ayşe Hafsa Sultan tarafından kırımlı olan Kanuni Sultan Süleyman Trabzonlu Hanecioğullarından gelmektedir.Kanuni Yavuz zamanında Şam Beylerbeyi olan Melik Eşref ünvanıyla Hükümdarlığını ilan eden Canbera Gazaliyi idam etti.Macaristanda Behram Çavuş adlı Askeri II.Layoşa gönderdi.Ama öldürülmesi üzerine ilk seferini Belgrad'a yaptı. Kanuni Belgrad Seferini ilan ederken - Bu harp demektir.Biz hakareti sineye çekecek kudretsizliklerden tabansızlardan değiliz. Tez sefer hazırlıkları tamamlansın Belgrad Kapısını kırmaya andımız var demiştir.

Kanuni başarılı bir Asker,kudretli olarak kabul edilen bir Devlet adamı,eşine nadir rastlanan bir Devlet teşkilatcısıydı. Kanuni ünvanını Kanunları yenileyip ek kanunlar yapıp bunlara önem verdiği için verildi. Böyle anılsada bu onun döneminden sonra yazılan Tarih kitaplarında belirtilmiştir. Esasen Kanuni lakabı onun bir müzisyen olmasından gelmektedir.Osmanlının her çeşit yapılanması bu dönemde yükseldi. Ayrıca başarılı bir Şair olan I.Süleyman Muhibbi veya vezin gereği nadiren de olsa Muhib Sultan Süleyman,Meftuni,Acizi mahlasını kullandığı Hacimli Divanında tam 2779 adet gazel bulunmaktadır.ki,Divan Şairleri arasında en fazla Gazel yazmış olan Zati'nin bile ulaştığı gazel sayısı 1825 tir. Kanuni böylece Divan Edebiyatının gazel rekorunu kırmıştır.

Halk içinde muteber bir nesne yok Devlet gibi

Olmaya Devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi

Saltanat didükleri ancak cihan gavgasıdır

Olmaya baht'u saadet Dünyada vahdet gibi

Ko bu ıyş'u işreti çün kim feradur akıbet

Yar'ı baki ister isen olmaya taat gibi

Olsa kumlar sayışımca ömrüne hadd'u aded

Gelmeye bu şise'i çarh içre bir saat gibi

Gel huzur itmek dilersen ey Muhibbi farig ol

Olmaya vahdet cihanda küşe-i uzlet gibi

Muhibbi (Sultan Süleyman)

Kanuni Sultan Süleyman kendinden önceki Padişahlardan farklı olarak Fermanlarının başında Kendini ve Devletini daha çok överdi. Bir Fermanın başlangıcı buna bir örnektir.Ben ki Sultan Selatin-i zaman Burhan-i avan tac-bahs-i husrevan-i cihan Zillullahi I.Melik-i mennan Akdenizin ve Karadenizin ve Rumelinin ve Anadolunun ve Şam ve Halep ve Karaman ve Rum'un ve Vilayet-i Dulkadriyenin ve Azerbaycan ve Van'ın ve Budin ve Tamisvar Vilayetlerinin ve Mısırın ve Mekkenin ve Medinenin ve Kudüsün ve Halilü-r Rahmanin külliyen Diyar-ı Arabın ve Yemenin ve Bağdat ve Basra ve Cezayir vilayetlerinin ve dahi nice Memleketlerin ki aba-i kiram ve Ecdad-i izamın -enarallahü Berahinehüm - kuvvet-i kahire ile fetheyledikleri ve Cenabı-i celalet-meabim dahi tiğ-i ates-bar simsir-i zafernigarım ile fetheylediğim nice diyarın Sultanı ve Padişahı Hazret-i Sultan Beyazıt oğlu Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Şah.

HÜRREM SULTAN - Kanuni Sultan Süleymanın eşi ve Osmanlı Tarihinde önemli roller oynamış bir Sultandır. Bir Osmanlı Padişahıyla evlenmiş tek kadın olarak bilinir.Leh asıllı bir Aileden doğan Hürrem Sultanın asıl adı,Roxelanne'dı. Güzelliği nedeniyle küçük yaşta 1520 tarihinde bugünkü Ukrayna sınırları içinde bulunan Rohatyn şehrinden kaçırılmıştır.Daha sonra Kırım Hanı tarafından Osmanlı sarayına sunulan Hürrem Sultan sarayda özel bir eğitim gördü.Dişiliği,zekası ve becerisi ile Padişahın dikkatini çekmeyi bildi.Harem kadınları ve Saray ileri gelenleri arasındada kendine yer edindi. Hürrem Sultan saraya geldiğinde Kanuninin cariyelerinden biri olan Mahidevran Sultandan Mustafa isimli bir oğlu vardı. Mustafa zamanla çok sevilen bir Şehzade haline geldi. Mustafanın Kanuniden sonra Padişah olmasına kesin gözüyle baklıyordu. Buda Mahidevran Sultanın Valide Sultan olacağı anlamına geliyordu.Oysa Hürrem Sultan her bakımdan Mahidevran Sultanın önüne geçti. ve Kanuninin güven ve sevgisini kazanarak onun nikahlı eşi oldu. Hürrem Sultan kızı Mihriman Sultanı Veziriazam Rüstem Paşa ile evlendirerek Veziriazamla bir ittifak oluşturdu.

Kanuni yeniçeriler tarafından çok se vilen oğlu Mustafayı kendisini tahttan indirmeyi planladığı inancıyla öldürttü. Hürrem Sultanın Kanuniyi bu kararda etkilediği inancı yaygındır.Şehzade Mustafa nın öldürülmesinden sonra Mahidevran Sultan iyice gözden düştü. Yaşamının büyük bir bölümünü fakir olarak oğlunun mezarının bulunduğu Bursa da geçirdi.Ancak Hürrem Sultanın öldükten sonra Hürrem Sultanın oğlu Padişah II.Selim Mahidevran Sultana maaş bağlattı. ve Oğlu Mustafanın Türbesini yaptırdı. Hürrem Sultan eşi Kanuni Sultan Süleymandan önce 52 yaşındayken öldü,oğlu II.Selimin tahta çıkışını göremedi.Cenazesi istanbul da Süleymaniye Camii Haziresindeki Hürrem Sultan Türbesine gömüldü.Ülkeler Fatihi Kanuni Sultan Süleyman ın gönlünü Hürrem Sultan fethetti.Muhteşem Süleymanın Hürrem Sultana aşkı sevgili karısının kalben ve gözyaşları arasında ölmesine kadar sürdü. ve ondan sonrada devam etti.Onların aşkı Devlet erkinin üstünde bir aşktı.Kanuninin Hareminde Beyleri ve Kırım Hanları tarafından sunulmuş pek çok cariye vardı.Fakat Kanuni Hürremi tanıdığı günden beri cazibesine kapılmış ona aşık olmuştu.

Kanuni Döneminin önemli olayları ve özelliklerine gelince,birçok iç isyanlar olmuştur.Cabberdi Gazali isyanı, Yavuz Sultan Selim tarafından Suriye Valiliğine atanan eski Memlük komutanlarından Canberdi Gazali Yavuzun ölümünü fırsat bilerek ayaklanmış ve ortadan kaldırılmıştır. Ahmet Paşa isyanı,Kanuni tarafından Mısıra Vali olarak gönderilen Ahmet Paşa ayaklanmış ve ortadan kaldırılmıştır. Baba zünnün isyanı Yozgatta arazi meselesinden

çıkmış gibi gösterilen bir şii ayaklanmasıdır.Kalenderoğlu isyanı Konyada Hacı Bektaş-ı Veli soyundan geldiği ileri sürülen Kalenderoğlu tarafından çıkarılmış bir şii ayaklanmasıdır.

Bu arada Avrupa ile ilişkiler sırasıyla şöyleydi -

1- Belgradın Alınması (1521) Macarlardan Belgradın alınmasıyla Orta Avrupanın kapıları

osmanlılara açıldı.

2- Rodos Adasının Fethi (1522) Rodos Sain Jean Şövalyelerinin elinde bulunuyordu.Şövalyeler Akdenizdeki Türk Ticaret gemilerine büyük zararlar veriyorlardı.Bu Adanın alınmasıyla bu tehdit ortadan kalktı.

Mohaç Meydan Savaşı - Bu sırada Avrupada Kutsal Roma Germen İmparatorluğu (Alman İmp.) ve başında Şarlken bulunmaktaydı.Şarlken Avrupa Birliğini sağlamak amacıyla İspanya yı ele geçirmiş Fransa Kralı Fransuvayı esir almıştı.Fransuvanın Annesinin isteği üzerine Kanuni Fransayı desteklemek için II.Macaristan seferine çıktı ve Macarları Mohaç ovasında yendi. I.Viyana Kuşatması - Bu sırada Avusturyanın başında Şarlkenin Kardeşi Ferdinand bulunmaktaydı.Osmanlı himayesindeki Macaristana saldırınca,Kanuni Sultan Süleyman harekete geçerek Viyanayı kuşattı. Ancak kış mevsiminin yaklaşması ağır topların getirilmeyişi erzağın yetersiz oluşu gibi sebeplerden kuşatmayı kaldırarak İstanbula geri döndü. Almanya Seferi - (1532) Avusurya Kralı Ferdinandın Kanuninin İstanbula geri dönmesinden sonra tekrar Macaristana saldırması, Kanuni Ferdinand ve Şarlkenle bir meydan savaşı yapmak umuduyla Almanya içlerine kadar ilerledi. Ancak Şarlken ve Ferdinand karşısına çıkmak cesareti göstermeyince İstanbula döndü.

Denizlerdeki Osmanlı Hakimiyetine gelince,Gelişmeler (1522)de Rodos Adasının fethi ile Sean Jean Şövalyelerinin Hakimiyetlerine son verildi.Barbaros Hayrettin Akdenizde faaliyet gösteren bir Türk Korsanı idi.Kuzey Afrikada başarılar kazanmış ve Osmanlılardan aldığı destek kuvvetlerle Cezayire sahib olmuştu. Osmanlı Donanması kara ordusu kadar güçlü değildi.Bu yüzden Kanuni Sultan Süleyman Barbarosu Osmanlı hizmetine girmeye çağırdı.Barbarosun bu teklifi kabul etmesiyle Osmanlı Donanması güçlenirken Cezayir de Osmanlı topraklarına katılmış oldu.Barbaros Hayretttin Paşa komutasındaki Osmanlı Donanmasıyla Andrea Dorya komutasındaki Haçlı Donanması arasında yapılan bu deniz savaşını Osmanlı Devleti kazandı. Preveze Deniz zaferiyle Akdenizdeki Osmanlı egemenliği kesinlik kazanmış,Akdeniz bir Türk gölü haline gelmiştir.

Bu sırada Fransa ile Şarlken arasında savaşlar devam ediyordu.Barbaros Fransaya yardım amacıyla Fransız Donanmasıyla birleşerek Nisi kuşattı.ve kaleyi ele geçirdi.Turgut Reis ve Sinan Paşada (1551) yılında Malta Şövalyelerinin elindeki Trablusgarpı aldı.Cerbe Deniz savaşıyla (1559) Andrea Dorya komutasındaki Haçlı Donanması ile Turgut Reis ve Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri arasındaki bu deniz savaşını da Osmanlılar kazandı.Bu zaferle Akdenizdeki Osmanlı egemenliği pekişti.

Hint Denizi Seferleri (1538-1553) Coğrafi keşifler sonucu Baharat yolu önemini yitirmiş Avrupalılar Ümit burnu yoluyla ticaret yapmaya başlamışlardı.Portekizliler Hint okyanusunda egemenlik kurmuşlardı.Hindistandaki Gücerat islam Devleti Portekizlilere karşı Osmanlılardan yardım istemesi Osmanlı Devleti (1538-1553) yılları arasında bu bölgeye seferler düzenledi. Portekizlilerle savaştı.Ancak kesin bir üstünlük sağlıyamadı. Yemen,Aden,Sudan ve Habeşistanın bazı kesimleri bu seferler sırasında Osmanlı topraklarına katıldı.Kanuni Sultan Süleyman döneminde İran üzerine (1534-1555) yılları arasında üç sefer yapılmış,İran Şahının barış istemesi üzerine savaşlar sona ermiştir. Bu anlaşmayla Tebriz,Azerbaycanın büyük bir kısmı Doğu Anadolu ve Irak Osmanlılara bırakılmıştır.Kanuni son seferi olan Zigetvar seferini düzenlemiş Zigetvar Kalesi kuşatması sırasında (1566) yılında ölmüştür.

Kanuni Sultan Süleyman Devrindeki imar faaliyetlerine gelince - 46 yıl saltanat süren Kanuni Babası Yavuz Sultan Selimden 6.557.000 Km kare olarak devraldığı Osmanlı topraklarını 14.557.000 Km kareye çıkardı. Kanuni döneminde Babası Yavuz Sultan Selim tarafındantemelleri atılan İstanbul Sultan Selim camii ni tamamladı. Bunun dışında yaptığı eserlerden bazıları şunlardır - Gebzede Çoban Mustafa Paşa camii ve külliyesi,Afyon Sincanlı Sinanpaşa camii,Bozöyük Kasım Paşa camii.

MİMAR SİNAN - Osmanlı İmparatorluğunun enparlak devrinin büyük mimarı ve Dünya çapında bir sanatkar olan Mimar Sinan,Kanuni Sultan Süleyman döneminde birçok eserler verdi.Bunlardan en önemlisi,Halep Hüsrev Paşa camii,İstanbul Haseki külliyesi,Tekirdağ Rüstem Paşa camii ve külliyesi,Silivrikapı İbrahim paşa camii, İstanbul Rüstempaşa camii, İstanbul Sinanpaşa camii, Topkapı Karaahmet paşa camii ve külliyesi, Fındıklı Molla Çelebi camii, Babaeski Semiz Alipaşa camii,Büyükçekmece Kanuni Sultan Süleyman külliyesi ve köprüsü, ve en son Süleymaniye Tekkesidir.

Not - Kim ne derse desin Muhteşem Yüzyıl Dizisinin Tarihin gizemli karanlıklarına girerek aydınlatmaya katkıda bulunacağına ve Tarihi insanlara sevdireceğine inanıyoruz.Protestolar dar görüşlü insanların safsatalarından başka birşey değil, Maksatları Meyve veren ağacı taşlamak.