Çin sanatının ilk örnekleri, milattan üçbin yıl önceleri neolitik uygarlığın ilk boyalı toprak çanaklarıdır. Şensi'se Pan-po köyünde yapılan kazılar daire ve kare biçiminde,sütunlu yapıların temellerini meydana çıkarmıuştır. M.Ö.XVI ve XI Yüzyıllara ait ve bronz,çağın özelliklerini taşıyan kalıntılar çoktur. Ergitme usulleri belki başka ülkelerden alınarak yapılmış tipik çin kapları bulunmuştur.Şangların son Başkenti Anyong'taki kazılar,gelişmiş maden ergitme usulleri ollduğunu göstermektedir. Bronz çanaklarda hayali hayvan şekilleriyle süslemeler vardır. Mermer ve kireçtaşından heykeller yeşim ve fildişi işlemeler,o dönem sanatçılarının teknik ustalıklarnı belirtir.
Çu dönemi olan M.Ö.XI Yüzyıla rastlıyan arkeolojik bulgular kültürel bir gerilemenin izlerini taşır. Bronzlar daha kaba işlenmiş,sembolik süsler eski anlamını yitirmiştir. İlk olarak çanlar ve bronz aynalar,dinsel tören kaplarından başka bronz hayvan heykelleri görülür.Değerli taş işlemeciliği de Çu döneminde zirvesine çıkmıştır.M.S.V-VI Yüzyıllarda Budizm, çin sanatını büyük ölçüde etkilemiştir. Budis Çin bronz ve taş heykelleri Hindistan'daki esas örneklerinden çok az farklıdır. Bu etki büyük taş binalarda da kendini göstermiştir. Bunlar ,V.ve VI.Yüzyıllardan itibaren Tunh Wang,Yunkang ve Lunamen'de görülen büyük kayaların içine oyulmuş mağaralarda meydana getirilen ve küçüklü büyüklü binlerce heykelle süslenmiş tapınaklardır.
Tang Dönemi (618 M.S.907) Edebiyatta olduğu gibi sanatta da gelişme gösterir.Kültür alanı Ortaasyadan ve deniz yollarından gelen önemli etkiler altında kalmıştır. Başkent Çangan, Roma şehirleri biçiminde düzenlenmişti. Birçok Budist tapınağı yapılmıştı.Dinsel ve öbür yapılar orjinal görünümleri bozulmayarak yeniden ahşap olarak yapılmıştı.Yalnız M.Ö.III Yüzyılda Şih Huang Ti zamanında yapılan ve tarihsel değeri olan Büyük çin seddi olduğu gibi korunmuştur.
Tang soyundan sonra dinsel sanat gerilemeye yüz tutmuştur. VII ve VIII Yüzyılda resim alanında, Yeni Li-Pen Wu Tao-turu Wang Wei adlar tanınmaya başlamıştır.En çok manzara resmi yapmışlardır.Han-Kan ( 720-780 ) gibi bazıları da hayvan ressamı olarak tanınmıştır.Çinin tamamen yabancı egemenliği altında kaldığı Moğol (Yüan) soyu döneminde resim en önemli sanat olarak kaldı.Her devirde çinliler resmi ve yazıyı en üstün anlatım aracı saymışlar çömlekçilik,kuyumculuk,heykelcilik ve mimarlığı geri planda tutmuşlardır. Bu nedenle öbür dallardaki sanatçıların adları unutulmuş yalnız ressamların adları yaşatılmıştır.
Ming devrinde ün kazanmış birçok büyük ressam adı bilinir.Bu devir resminin anlaşılması ya da incelenmesi nisbeten daha kolaydır. Kendi stilleriyle tanınan ressamlar dışında Çe ve Wu resim okulları bilinir.Batılıların Çin'e gelmesiyle Avrupa uygarlığı ile ilk ilişkiler kurulmuştu. Bu nedenle porselen sanayii gelişmiştir.Ming devrine özgü emaye işciliğine ve kırmızı vernikli kabartmalara da önem verilmiştir.
Çing dönemi (1644-1911) bir özellik göstermez.Wang Kardeşler gibi büyük çin ressamları geleneksel manzara resmini sürdürmüşlerdir.Resim XVIII. Yüzyılda bir gerileme göstermiştir.Çin'de yenilikci akım 1912 de kurulan Cumhuriyetle başlamıştır.Daha çok Japonyayoluyla gelen Batı sanat tekniği benimsenmiş,1920 den 1930 a kadar genç sanatçılar çeşitli akımların merkezi olan Paris'i örnek almışlardır. 1949 Halk Cumhuriyetinin kurulmasıyla Sovyet çıkışlı gerçekçi biçim yerleşmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder