13 Şubat 2013 Çarşamba

İspanyol Sanatı


Bugüne kadar İspanya topraklarına egemen olan Uluslar uygarlıklarını öncelikle Mimarlık yapıtlarıyla belgelemiş olmakla birlikte bu yapıtların pek azı günümüze kadar kalabilmiştir. Sözgelimi Vizigotlar zamanında ve Hıristanlığın ilk dönemlerinden çok az şey kalmıştır. Roma Mimarlık yapıtlarının  kalıntıları ise, özellikle Güney İspanya'da çoktur.Müslümanların İspanya'da bıraktıkları yapıtların en önemlisi ise ünlü Cordoba (Kurtuba) camiidir.


1236 yılında kilise haline getirilen bu cami Cordoba'da yapılan camilerin en büyüğü,en güzeliydi. Bu caminin yapıldığı dönemi izleyen Magrip sanatı döneminin en önemli yapıtıda Sevilla'da bulunan Giralda camiidir. XII.Yüzyılda yapılmış olan bu caminin özelliği pembe tuğlayla kafes biçiminde örülmüş olmasıdır. Müslümanların Granada'da (Gırnata) yaptıkları Elhamra sarayı da büyük bir sanat yapıtıdır. Elhamra sarayı 1232 ile 1408 yılları arasında yapılmıştır.


Arap etkisinin XI.Yüzyılda azalmaya başlamasından sonra Hristiyan sanatı gelişir. Santiago de Compostela ile Salamanca şehirlerinde bu dönemden kalma Katedraller bulunmaktadır. XIII.Yüzyılda gelişmeye başlayan gotik üslubun en güzel örnekleri ise Toledo,Barcelona,ve Burgos şehirlerindedir. XIV.Yüzyıl İspanyol gotik yapıları ön cekilere oranla daha da süslüdür. Bunda Müslümanlardan kalan yapıtların etkisi büyüktür.Bu çok süslü Mimarlık biçimi Rönesansın ilk yıllarında hem kiliselerde,hemde konutlarda dikkatiçeker.Rönesansın ikinci evresinde ise daha sert ve daha sade biçimler kullanılmıştır.XVI.XVII.Yüzyıl yapılarında her iki üsluba da rastlanır.


Barok üslubun en önemli Mimarları Jose Churriguera ile öğrencileri olan Pedro de Ribera ve Narcisotome'dir.XVIII.Yüzyılın ikinci yarısı ile XIX.Yüzyılda ise önce klasik,bir dereceye kadar da neo-klasik mimarlık üsluplarının egemen oldukları görülür.Eskiden kalma kabartma ve heykellerde İspanya'dan gelip bgeçmiş bütün Ulusların izlerini görmek mümkündür.Buna örnek olarak San Pedro de la Nave'nin oymaları gösterilebilir. Bu kilisenin süslemelerinde de Vizigot sanatından Roma,Arap hatta Bizans sanatlarına kadar çeşitli sanatların izleri vardır. Cataluna'da da Araplardan önceki dönemlerden kalma ilginç tahta ve taş oymalar vardır.


Ortaçağdan İtalya'dan ve kuzey Avrupa Ülkelerinden gelen sanatçılar,İspanya'da yerleşmişler ve İspanyol sanatını etkilemişlerdir.Bu dış etkiler İspanyol sanatında bir yama gibi kalmamış İspanya'nın kendine özgü çizgileriyle iyice bağdaştırılmıştır. İspanyol resminin en eski örnekleri duvar resimleridir. Bunların en önemlileri San Quiera şehri ile Leon Bölgesindeki San İsidore şehrinin Santa Catalina kilisesinde bulunan Fresklerdir. Ayrıca Toledo ve Burgos şehirlerinde de yine Ortaçağdan kalma ilginç kilise süslemeleri ve oymalar vardır. XVI.Yüzyılda İspanyol sarayında İtalyan Rönesans resmi moda olmuş ve İtalya dan gelen sanatçılar ile İtalyan resmi İspanyayı iyice sarmıştır.


Bu dönemde Flaman sanatı da tutuluyor özellikle Hieronymus Bosh'un resimleri çok beğeniliyordu.İspanyanın yetiştirdiği ilk önemli Ressamlar Yunan asıllı El Greco Jose Rİibera,Francisco Zurbaran ve Luis de Morales'dir. XVII.Yüzyılın ünlü Ressamı Velasquez (1599-1660) ise yalnız yaşadığı dönemin değil Bütün İspanyol Resminin en büyük Ressamlarından biridir. XIX.Yüzyılda da Francisco Goya,gibi bir resim ustasını yetiştiren İspanyanın dünya resmine son armağanları ise Picasso,ile Salvador Dali olarak anılabilir.İspanyol Mimarlığının en önemli yapıtlarından biri olan Madrid dolaylarındaki Escorial Manastırı,Filip II.tarafından yaptırılmıştır.

Hiç yorum yok: