11 Şubat 2008 Pazartesi

Tabiatın Uyanışı Newroz Bayramı


Nevruz kelime manası olarak ( Yenigün ) anlamına gelir. Çin den Avrupa içlerine kadar kuzey yarımküre insanlarının ortak bayramlarıdır. Bugün Türkiyede yalnızca bir gelenektir. ( Zannedersem MHP Nevruzun Türkiyede bayram olarak kabul edilmesi ve kutlanması için Meclise bir teklif vereceğini gazetelerden okuduk.)Türk Cumhuriyetlerinde ise resmi bayram olarak kutlanır.Baharın gelişini doğanın uyanışını temsil eder,Aslında Nevruz Ergenekon destanına göre Göktürklerin Atalarının Demirdağı eritip Ergenekondan çıktıkları gündür. Bu vesile ile bayram olarak kutlanmaya başlanmıştır. Toprağın önce yağmur sularıyla sulanarak ardından da karın beyaz örtüsü altında kısa bir ölüm uykusuna yatıp ilk yaz ile yeniden doğması,Türk Destanları içinde karşılığını Ergenekonda bulmuştur.Nevruz kutlamalarının bir diğer adıda Ergenekon Bayramıdır.



Bu isim geçmişten günümüze kadar halen çeşitli Türk Boyları arasında canlılığını koruyor.Bu Bayram aynı zamanda Milletin destanların gücüyle birbirine olan güven bağını güçlendiriyor. Ergenekonda böyle bir gelenektir.Ebulgazi Bahadır Hanın Şecere-i Türkünde naklettiği Ergenekon Menkibesi eski çin kaynaklarının verdiği tarihi olayların bir yankısıdır. 400 yıl dört tarafı yüksek dağlarla çevrili bir vadide kalan Türkün yaşama kavgasıdır. Ergenekondan bir Bahar günü tekrar ata yurduna döndüğünde hürriyetini,istiklalini tekrar kazanmış dosta düşmana Türkün varolduğunu tekrar duyurmuştur.Türk Dünyasında Nevruz Kutlamalarının içeriği ve ifade ettiği simgesel anlatım hemen,hemen aynıdır.Fark yalnızca çok geniş Türk dili konuşulan coğrafyada bayram kutlamalarının çeşitli uygulamalarında ortaya çıkar .Mesela Azerbaycanda Nevruz Bayram yaklaştığında,onun kutlanılması hazırlıklarına başlanır.



21 Marttan önceki haftanın son çarşamba günü de özel Nevruz Arifesi olarak kutlanır.Ayın 21 inden başlayarak 3 gün bayram edilir.Kosa kosa,Papak atma,Anabala,Diredöğme,gibi ilginç halk oyunları oynanır.Azerbaycanda kutlanan Nevruz Bayramlarında bir başka görülmeğe değer olaylardan biride Nevruz Sofrasıdır.Nevruz Sofrasında ne olmaz ki,Azerbaycan Mutfağının en güzel yemekleri ,özellikle Pilavları,Parça döşeme pilav,Levengi pilavı,vs. aynı zamanda çeşitli Baklavalar Şekerbura,Şeker çöreği,Şor goğalı bayram sofralarını kent ve kasabalarda gezi, ve dinlemnme yerlerindeki köşkleri,Mağaza vitrinlerini bile süsler.



Kazaklarda ise Nevruz Bayramı 21 Marttan itibaren büyük bir coşkuyla kutlanır.Nevruzdan önce evler temizlenir,Herkes en iyi elbiselerini giyer,Koyun,Sığır,Deve, ve At kesilir.Büyük kazanlarda Köce ( Katı peynir,Buğday,Darı,gibi yedi çeşit gıdadan oluşan çorba ) adı verilen Nevruz Çorbası içilir.Kökpar,( Gökbörü oyunu ) Kız kuvuv ( Kızın Erkeği kovalaması ) oyunu ,Böyge,(At yarışı )Güreş ,Canbı almak,Gümüş almak,vs.Sportif halk oyunları oynanır.
Türkmenler ise Nevruz Bayramından 5-6 gün önce her Türkmen Ailesi eşyalarını dışarı çıkartıp
temizleyerek hazırlığa başlar,Evlerdeki temizlik insanlardada görülür.Yeni yılı temiz karşılamak
için yıkanmal da şarttır. Bir başka hazırlıkta yeni yılı yeni giysi ile karşılamaya yöneliktir.Eğer dikkat ederseniz Türk Halkları içerisinde kendi Milli giysileriyle en fazla farklılık gösteren de Türkmenlerdir. ve konuşulanlar şunu tebaruz ettirirler.Azerbaycanların dili,Türkmenlerin giysisi,ve Özbeklerin Takkesi meşhurdur derler.



Özbeklerde ise Nevruz Sofrasına s Harfi ile başlıyan 7 tür yemek koyma geleneği vardır.Bu
Bayram yemekleri, Samsa, Sebzi,Seb, Sümelek,Sedana,Sevyağ,ve Sütten oluşur.Yine bu sofraya
s Harfi ile başlayan 7 tür baharat koymak şarttır.Bunlar Sebzi,Sepand,( Taşbagatal ) Sib ( Elma ) Sir, ( Sarmısak piyaz ) Sirke, Seter, ( Taşçöp ) Sumah ( Tatum ) tohumlarından çıkan baharattır.Nevruz Bayramı kutlamalarında ,Özbeklerde ve Uygurlarda en çok ilgi çeken Nevruz
Sofrasının zenginliği, çeşitli yemek ve tatlıların hazır bulunmasıdır.Bu ise düşüncemize göre yer
leşik Türk Kültürünün bir belirtisi olsa gerek. İşte bu sebepten dolayıdır ki Halkların büyük göçünden önceki göçebe yerleşik Türk kültürünü oluşturan tüm unsurlar ( Atla oynanan çeşitli sportif oyunlar,Dilek bildirmeye bağlı olan en eski geleneklerdendir.) Bu gün Nevruz olarak adlandırılan Bahar Bayramı bağımsız ve özerk Türk Cumhuriyetlerinin topluluklarının yanı sıra İslam Aleminde ve hemen,hemen Tüm Avrasyada çok geniş bir coğrafyada kutlanmaktadır.



Türkiyede de soğuk savaş tehlikesi sona erdikten ve Doğu Bloku çöktükten sonra Nevruz Bayramı yüksek bir düzeyde kutlanılmakta ve her yıl söz konusu Bayrama ilişkin çeşitli etkinlikler,Sempozyumlar,ve Nevruz Bilgi şölenleri düzenlenmektedir. Dünyanın diğer bölgelerinde de Baharıngelişi dolayısiyle Doğanın canlandığı İlkbahar döneminin bir Bahar Bayramı olarak kutlanması yaygın hale gelmiştir.Bu sebepten diyoruz ki Nevruz Bahar Bayramıdır,Nevruz küreselleşen ve giderek bütünleşen Dünyada Avrasyanın ortak Bayramıdır.




Son söz olarak Türklerin Bahar Bayramı olarak kutladığı Nevruz,Ülkemizde ve Dünyada barışa
vesile olmalıdır.Bayramlarda bütün İnsanlar neşe içinde,olur ve kardeşçe davranırlar,Nevruz Bahar Bayramı dır,Hepimize Kutlu Olsun.


Hiç yorum yok: