John Wayne - Marion Robert Morison ismi ile Iowa eyaletinin Wintersel kasabasında 1907 yılında doğdu. Anne ve Babası bir sonraki oğullarına Robert ismini vermek isteyince ismini Marion Michael Morison olarak değiştirdiler. Morison Ailesi Piresbiteryen kilisesi üyesiydi.Baba Clyde Leonard Morison İrlanda ve İskoç asıllıydı. Amerika iç savaşı gazisi bir babanın oğluydu. Annesi Mary Alberta Brown ise İrlanda asıllıydı. Wayne'in Ailesi 1911 de California nın Glendale şehrine taşındılar. Buradaki komşuları John'a (Koca Dük) diye hitap etmeye başladılar. Çünkü takma adı küçük dük olan Airedale teriyesi köpeğini yanına almadan hiçbir yere gitmezdi. John (Dük) lakabını Marion ismine tercih etti ve bu ismi hayatının sonuna kadar taşıdı.
Dük Morisonun çocukluğu Babası parayı iyi idare edemeyen biri olduğu için yoksulluk içinde geçmiştir. Dük başarılı ve popüler bir öğrenciydi. Erken yaşta boy atarak Glendale Lisesinin yıldız Amerikan Futbolu oyuncularından biri oldu. Ve mezun olunca Güney Kalifornia Üniversitesine kabul edildi. Wayne gençliğinde yerel Hollywood film stüdyolarında atları nallıyan bir adamın Dondurmacı Dükkanında da çalışmıştır. Ayrıca ileride katılacağı bir Mason locası tarafından işletilen bir genç Masonlar organizasyonu olan Order of De Molay örgütünün aktif üyelerinden biri olmuştur.
Wayne Amerikan Deniz Harp Akademisine başvurusu kabul edilmedi. Bunun üzerine Truva Şövalyeleri üyesi olduğu ve Sigma Chi Kardeşliğine katıldığı Güney Kalifornia Üniversitesine başladı. Wayne Üniversitenin efsanevi Howard Jones'un koçluğunu yaptığı Amerikan Futbol takımında da oynamıştır.Sahilde yüzerken geçirdiği sözde kaza,spor kariyerine son vermiştir. Yalnız Wayne daha sonraları odönemde koçunun,kazanın gerçek sebebini öğrenmesi durumunda göstereceği tepkiden korktuğunu açıkladı. Spor bursunu kaybedince parası olmadığı için okula devam edemedi. Üniversitedeyken yerel film stüdyolarında çalışmaya başladı. Kovboy filmlerinin yıldızı Tom Mix futbol bileti karşılığında Wayne'e sahne eşyaları departmanında yaz süresince bir iş buldu. Yönetmen John Ford ile uzun yıllar sürecek bir arkadaşlık kurarak ufak roller kapmağa başladı.
Bu dönemde Üniversitedeki takım Arkadaşlarıyla Richard Cromwell ve Jack Holt'un başrollerini paylaştığı Maker of Man adlı 1930 yapımı filmde göründü. Filmde Wayne Manon Morison ismi ile afişlerde yerini aldı. John Wayne William Fox Stüdyolarında 2 sene boyunca haftada 35 dolar karşılığında figüranlık yaptıktan sonra ilk kez 1930 yılında The Big Trail adlı filmde rol aldı. Filmin yönetmeni Raul Wals, Wayne'i keşfedince ona sahne adı olarak Amerikan Bağımsızlık savaşı Generali Deli Anthony Wayne'e ithafen John Wayne'i koymuştur. Artık haftalığı 75 dolara çıkarılmıştır. Stüdyodaki dublörler tarafından çalıştırılmış,binicilik ve kovboyluk becerilerini geliştirmiştir.
The Big Trail ilk epik kovboy filmi ticari bir başarısızlıkda olsa oyuncunun ekrandaki ilk referansı oldu. Ancak 9 sene sonra Stagecoach (1939) filmindeki performansı Wayne'i yıldız yaptı. Aradaki dönemde çoğunlukla Monogram Pictures Şirketinde kovboy filmleri ve Mascot Stüdyoları için kuzey afrikada geçen üç silahşörler (1933) de dahi dizi filmler çekti.Aynı sene(1933) Alfred E. Green'in spekülatif başarısı (Succes de Scandale) olan Baby Face adlı filmde küçük bir rol aldı. Wayne 1928 yılından başlıyarak takip eden 35 sene boyunca aralarında Stagecoach (1939) She Wore a yellow Rıbbon (1949) The Quiet Man (1952) The Searchers (1956) The Wings of Eagles (1957) ve The Man Who shot Liberty Valance (1962) adlı filmlerinde olduğu yirmiden fazla John Ford filminde yer aldı.
Internet Movie Database sitesine göre Wayne rol aldığı filmlerin 142 sinde Başrol deydi.John Wayne'in en çok beğeni toplayan rollerinden biri yönetmenliğini William Wellman'ın yaptığı senaryosunu Ernest K. Gann tarafından yazılmış bir kitabı konu aldığı The High and the Mighty (1954) filmindeydi. Kahraman bir havacı portresi oyuncuya farklı çevrelerin beğenisini kazandırdı. Island in the sky (1953) da bu filme bağlantlıdır ve ikisi de bir yıl ara ile aynı yapımcılar, yönetmen ve yazar sinematograf editör ve dağıtımcı tarafından yapılmışlardır.1949 yılında All the kings Men filmini yönetmen,Robert Rossen Wayne'e filmdeki başrolü teklif etmiştir.
Wayne senaryoyu pek çok bakımından gayri Amerikan bularak rolü içerlemiş bir tavırla reddetmiştir. Onun yerine rol alan Broderick Crawford 1950 de Wayne'in de The Sand of iwojima filmindeki rolü ile aday olduğu en iyi erkek oyuncu oskarını kazanmıştır. John Wayne 1969 yapımı True Grit filmindeki oyunculuğu ile Akademi ödülleri en iyi Erkek oyuncu ödülünü almıştır. Sands of iwo jima filmi ile aynı ödüle aday gösterilmiştir.Yönettiği iki filmden biri olan The Alamo en iyi film adayı olmuştur. Diğer filmi The Green Berets (1968) Vietnam savaşı döneminde yapılan ve çatışmayı destekliyen tek filmdir.Wayne tarafından kurulmuş Batjac yapım şirketi adını The Wake of the red Wıtch adlı filmdeki kurgusal taşımacılık şirketinden almıştır.
Wayne 1964 yılında akciğer kanseri tanısı kondu. Geçirdiği ameliyatla sol akciğerinin tamamı ve iki kaburga kemiği alındı. Kansere ABD Hükümetinin nükleer silah deneyimleri yaptığı Utah eyaletinde çekilen The Conqueror filminin setinde yakalandığı söylentilerine rağmen Wayne sebebin günde iki paket içmesi olduğuna inanıyordu.John Wayne 11 Haziran 1979 da mide kanserinden öldü ve Corona del Mar daki Pasific Wiew Memorial Port mezarlığına defnedildi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder