Çin İmparatoru Shen Nung'un Dünyaya Armağanı İçecek ÇAY

Çay Dünyada sudan sonra en fazla içilen ve içme alışkanlığı gittikçe artan bir bitki olarak 5000 yıllık bir geçmişe sahiptir. Yaygın bir efsaneye göre ,Büyük Çin İmparatoru Shen Nung'ın
hizmetlilerinden biri bahçede su kaynatırken bir yaprak kaynayan suyun içine düşer,yaydığı koku İmparatoru etkiler.Kokusunu beğenen İmparator ,tadını da denemek ister.Ve çay o gün bu gündür insanoğlunun vazgeçilmez dostu haline gelir.Çay konusunda ilk geniş çaplı araştırma
M.S 733-804 yılları arasında yaşayan Lu Yu'ya aittir.Çay Kitabı adlı eserinde ,çay hakkında
üretiminden,tüketimine sistemli ve kapsamlı bilgi vermektedir.Böylece çay üretimi ve tüketimi
daha da yaygınlaşma imkanı bulmuştur.Avrupanın bu gizemli tad ile buluşması 17yy. gerçekleşir.İngilizler sağlık ve zindeliğin sunulduğu bu sıcak içeceği o kadar benimserler ki bunu bir yaşam tarzı haline getirirler.18 nci yy.da da bugün Dünyanın en büyük çay yetiştiren bölgesi sayılan Assam ve Seylan Adasında çay bahçeleri oluştururlar.Üretilen bu çayları Avrupaya hızla taşımak için de süratli yelkenliler yaparlar.

Türkiyenin çayla tanışması 1787 tarihinde Japonyadan getirilen çay tohumlarının ekilmesiyle başlar. Bursa cıvarında gerçekleşen ilk ekim çalışmaları iklim şartlarının olumsuzluğu nedeniyle başarıksızlıkla sonuçlanır. Ancak 1917 yılında zamanın Halkalı Zıraat Mektebi -alisi Müdür Vekili ve Botanikci olan Ali Rıza Erten yapmış olduğu teknik çalışmalar sonucunda 16.2.1924 tarihinde Rize de çay yetiştirilmesi için Meclisten onay alır.ve günümüz çay üretiminin temelleri bu şekilde atılmıştır.

Birinci Dünya Savaşından sonra,yaşanan ekonomik ve Sosyal bunalımlar işsizlik dolayısiylemeydana gelen aşırı göç,Bölge İnsanına gelir kaynağı ve iş alanları yaratılmasını zorunlu hale getirmiştir.Bölgede yaşanan işsizlik ve göç,ekonomik sorunların çözüme kavuşturulması için 1917 yılında hazırlanan rapor da dikkate alınarak TBMM nde 1924 yılında,Rize ve Borçka kazasında Fındık,Portakal,Mandalina,Limon,ve çay yetiştirilmesine dair 407 sayılı kanun kabul edilmiştir.Çay tarımı bu kanun ile yasal güvenceye kavuşturulmuştur.Bu kanuna göre başlatılan çay üretimi çalışmalarının yürütülmesinde Zıraat Umum Müfettişi Zihni Deringörevlendirilmişti. 1924 yılından 1937 yılına kadar yapılan çalışmaların olumlu netice vermemesi ile Batum dan 1937 yılında 20 ton, 1939 yılında 30 ton, çay tohumu, 1940 yılında 40 ton çay tohumu ithal edilerek çay bahçesi tesisi çalışmalarına başlanmıştır. 1947 de kurulan ilk fabrika ile üretim hızlandı.Geç bir buluşma olmasına karşın Türk insanı çok sevdi çayı,ve günün her saatinde her mekanına taşıdı bu sıcak içeceği.Dünya üzerindeki tarihiyle kıyaslanınca Türkiye nin çayla tanışmasının geç bir tarihe denk geldiği görülmektedir.Buna rağmen Türk insanı çayı çok sever,ve günün her saatine her mekanına taşır.

İlk çay Fabrikası 1947 yılında 60 Ton / gün kapasiteli,Rize Fener Mahallesinde Merkez ÇayFabrikası adı altında işletmeye açılır.Çay tarım alanlarının ve yaş çay yaprağı üretiminin artması Çay işletme Fabrikalarının sayısınında giderek artmasını zorunlu kılmış, 1973 yılında kurulan yaş çay işleme Fabrika sayısı 32 ye , 1985 yılında ise 45 e ulaşmıştır. 1963 yılına kadar ithalat ile karşılanan iç tüketim talebi 1963 yılından sonra yurtiçi üretim ile karşılanmaya başlanmıştır.

Çin ve Hindistanda 2700 yıldan beri yetiştirilen çay bitkisi ,Doğu karadeniz bölgesindeArtvin,Rize , Trabzon illerini kapsayan asıl bölgede,ve Giresun ve Ordu ili Fatsa ilçesini kapsayan ikinci bölgede,180 Km.uzunluğundakikıyı şeridinde 10-35 Km.içerilere kadar uzanan kesimde 1000 metre yüksekliklere değin ulaşan yamaçlarda ekonomik anlamda yetiştirilmektedir. Türkiyede çay tarım alanlarının genişliği bakımından Dünya üretici ülkeler arasında altıncı sırada kuru çay üretimi yönünden beşinci sırada yıllık kişi başı tüketim bakımından ise Dördüncü sırada yer almaktadır.Çay sektörü özellikle Bölge insanı için en önemli istihdam alanıdır.1973 yılında fiilen faaliyete geçen çay kurumu 1983 yılında çıkartılan 2929 sayılı kanunla ( Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ) ( Çaykur ) adı altında bir kamu iktisadi kuruluşuna dönüştürülmüştür.

İYİ ÇAY DEMLEMENİN USULLERİ = Çay nem ve harici kokulardan etkilenmiyecek şekilde kapalı Ambalajda muhafaza edilmeli.Demleme kireçsiz su ve porselen demlik tercih edilmeli,Temiz demlik içinde beher bardak için,bir çay kaşığı dolusu çay konularak ılık su ile yıkanmalı,Demliğe çaydanlıkta kaynamakta olan sudan konulmalı.Çaydanlıkta kaynar suyun ateşi kısılarak demlik çaydanlığın üzerine oturtulmalı ve dem kaynatılmamalı.Çayın demlenme süresi 10-15 dakika olmalı ve demlenen çay yarım saat içinde içilmelidir.Afiyet olsun Allaha emanet olun,ve Hoşçakalın...