16 Aralık 2008 Salı

Binbirgece Masalları

Binbirgece Masalları - Doğu Dünyasındaki eski masalların derlenmesinden oluşmuş bir kitaptır.
Masalların tümü aynı kişi tarafından anlatılmış izlemi verirsede, gerçekte bunlar değişik kimselerin öyküleridir. 14 - 16 yüzyıllarda Mısır da bugünkü biçimlerini aldıkları sanılmaktadır.
BİNBİRGECE MASALLARI - Sultan Şehriyar ve eşi Şehrazat la ilgili bir ana öykü kapsamında anlatılır. Bir zamanlar evlendiği kadın tarafındanaldatılan Şehriyar, bu olaydan sonra kadınlardan nefret eder.ve bir daha aldatılmamak için evleneceği her kadını düğünden sonraki sabah öldüreceğine yemin eder. Böylece Sultan , her gece başka bir genç kızla evlenir, ertesi sabah da kızın boynunu vurdurur. Durumu öğrenen Vezirin kızı Şehrazat genç kızları kurtarmak için bir plan yapar. Babasına sultanla evlenmek istediğini söyleyen Şehrazat, sonunda isteğini kabul ettirir.ve planını uygulamak üzere Şehriyar la evlenir.


Şehrazat kızkardeşine düğün gecesinin sabahında, idam için belirlenen zamandan az önce saraya gelmesini söyler, Kardeşi gelir gelmez de büyüleyici bir masala başlar,ne var ki, idam saati geldiğinde masal daha bitmemiştir.Sultan masalın sonunu o kadar merak eder ki, Şehrazatın yaşamını bir gecelik bağışlar. Şehrazat ta ilk masalını bitirir,bitirmez yeni bir masala başlar. Şehriyar bu masalın da sonunu öğrenmek istediği için Şehrazatın yaşamını gene bir günlüğüne bağışlar.Şehrazat oyununu,masallarıyla büyülenen ve artık eşine güvenen Şehriyar yeminini bozuncaya kadar binbirgece boyunca sürdürür.



Şehrazatın anlattığı masallar,Prensler ile prenseslerin,sultanlar ile kölelerin, tüccarlar ile rakkaselerin ( Dans eden güzel kadınların ) cinler ile perilerin serüvenleriyle doludur. Bazı masallarda,Bağdat Halifesi Harun Reşid in kılık değiştirerek halkın arasında dolaşırken başından geçen anlatılır.Halife haksızlıkları düzeltir, suçluları cezalandırır. Bir başka masalın konusu, Prenens Perizatın konuşan kuşu, şarkı söyleyen ağacı ve altın gölü arayışıdır.Alibaba ve Kırk Haramiler de Binbirgece masallarından biridir. Kırk Haramiler toprak küplerin içine gizlenerek Alibabaya saldırmayı planlarlar.Ama bir cariye olanları görür,ve küplerin içindeki Haramilerin üstüne kızgın yağ dökerek Alibabayı kurtarır.


Bazı masallar da gizemli yerleri dolaşan ve olağanüstü serüvenler yaşayan Gemici Sinbadın yolculuklarına ilişkindir.Masalın birinde Sinbad, bir deniz kazası sonunda düştüğü adadan, atkısını Zümrüd-ü Anka kuşunun ayağına bağlıyarak kurtulur. Kuş denizi aşar,ve onu arkadaşlarına ulaştırır.Bir başka serüvende Sinbad kendini,bir fil yutacak kadar büyük bir yılanın mağarasında bulur.Ama Sinbad her türlü zor durumdan kurtulacak ve kötü yazgısını yenecek kadar beceriklidir.


Binbirgece Masalları Arabistan a İran yoluyla, Hindistandan gelmiştir. Bazıları İsa dan dörtyüzyıl öncesine uzanır. Masallar Avrupada ilk kez Antonie Galland ın çevirisiyle 1704 te Fransada yayımlandı. İngilizce çevirisi ise 1830 - 41 yılları arasında Edward William Lane yaptı. Binbirgece Masalları ve 17 yy da John Bunyan ın yazdığı Hac yolunda ( pilgrim's Progress 1678 - 84 ) belkide, dünya da kuşaklar boyunca en çok yaygınlık kazanmış masal kitaplarıdır. Bu ikisi,incil dışında en fazla yabancı dile çevrilen kitaplardır. Binbirgece Malsalları Türkçeye de çevrilmiş, en eski çeviri 1429 dayapılmıştır.1842 de Cezayirli Ahmet Nazif in çevirisinden bu yana da masalların çeşitli çevirileri yayımlanmıştır.

Hiç yorum yok: