Bekri Mustafa (1593 - 1634)

Osmanlı'nın son Dönemlerinde yaşayan Bekri Mustafa yı Duymayanınız var mıdır ? Bilmem. Ancak Anadolu halk dilinde (Duruma uygun düşmeyen) her konuda Bir Bekri Mustafa hikayesi anlatırlar.Bu hikayelerin tamamını Bekri Mustafa yaşamış mıdır ? yoksa tıpkı Nasreddin Hoca olayında olduğu gibi bazılarını Halk kendi hayatından aktararak Bekri Mustafa yamı mal etmiştir,bu konuda kesin bir bilgi yok. Moliere nin insan güldüğü kadar insandır sözü ile yola çıkacak olursak Mizahın iletişimdeki önemini daha iyi kavrarız.

Bekri Mustafa 1593-1634 Sultanahmet te doğup yaşayan Bekri Mustafa iyi hafızdı. Sarhoşluğun örneği ve Sarhoşların Şahı olarak tanınmıştır.Adı nice yüzyıllardır dillere destan olmuş hikayeleri kuşaklar boyunca dillerde dolaşmıştır.Yorgancı Esnafından Ahmet Ağa nın oğlu olan ve gece gündüz içtiği için Bekri namıyla ün yapan Mustafa 1593 yılında Kadırga nın Cinci Meydanı ile Küçük Ayasofya Camii arasındaki bir evde dünyaya gelmiştir. Babasının hali vakti yerinde olduğu için çocukluğu refah içinde geçmiş,Beş yaşında iken Küçük Ayasofya Camii yanındaki Mahalle Mektebine eğitime başlamış, Burada hıfız ederek Hafız olmuş sonrada Beyazıd Medresesine devam etmiştir. Sabahları Medreseye giderken Akşamları da Babasının Dükkanında yorgancılık işini yüklenmişti. 18 yaşındayken Annesinin de vefatıyla yalnız kalan genç yorgancı bazı Arkadaşlarının da ısrarı ile bu dönemde içkiye başladı.

Kumkapıda Agop un Meyhanesinin başlıca Müdavimleri arasına karıştı. Çok geçmeden Medreseyi de Dükkanıda bir tarafa bırakan Mustafa Ağa bütün ömrünü gece gündüz bu Meyhane de içki içmekle geçirmeye başladığından Bekri namıyla anılmaya başlandı.Uzun boylu,İri yapılı,geniş omuzlu ,pos bıyıklı ve güçlü kuvvetli bir adam olan Bekri Mustafa,son
derecede zeki, nüktedan ve hoşsohbetti. Hazır cevaplığı ve hakbilirliği ile herkesin takdir ve sevgisini de toplamıştı.Bekri Mustafa nın bu özelliklerini duyan Dördüncü Murat, daha Şehzadeliği sırasında kendisini nedimeleri arasına almış, tahta çıkışından sonra da Saraya dahil olmuştu. Dördüncü Murat,içki yasağını koyduğu yıllarda dahi Bekrinin ayyaşlığını hoş görmüş,kendisinden iltifatlarını esirgememişti.Bekri Mustafa nın bu içki yasağı devirlerine ait pek çok fıkrası vardır. Bunlara aşağıdaki satırlarda değineceğiz.

Hikayelerle dolu yaşantısı çok kısa sürer Bekrinin. Henüz 41 yaşındayken hastalanır ve iki üç gün içinde hayata gözlerini yumar. Cenazesi vasiyeti üzerine Balıkpazarı Meyhanelerinin cıvarında bulunan mezarlığa gömülür. Sonra bu Mezarlık kaldırılıp yerine Dükkanlar ve Çarşı yapılır. Bekri Mustafanın bu yalnız kalbi yetmişli yıllarda yemiş adıyla anılan semtin Kasımpaşa sokağında bulunmaktaydı. 1903 yılında çevre esnafı arasında toplanan para ile onarılır. ve baş ucuna bir taş dikilir. Destan olan Bekri Mustafa, geçmiş yaşantımızın en ünlü halk kişisi olarak günümüzdede anılarıyla yaşamaktadır. Şimdi gelin o güzel Hikayeleriyle biraz neşelenelim.

Sultan Dördüncü Murat koyduğu içki yasağını kontrol için tebdili kıyafet teftişe çıkar.İçki içen varmı hesabı,Bir kayığa biner,Boğazı geçecektir. Kayıkçı bizim meşhur Bekri Mustafa dır.Kıyıdan açılırlar ,Bekri Mustafa şişeyi zuladan çıkarır,iki fırt çeker,kılık değiştirmiş sultan sorar.
- O nedir ?
- (Bekri ihtiyatlıdır) Kuvvet şurubu,iki yudum içince kürek falan vız gelirbana, Padişah merak eder
- Birader ver iki yudumda ben içeyim
Bekri acır ,kimse görmez gariban içsin iki yudum şarap der.Şişeyi uzatır,sultan kafaya diker.
- Ulan bu düpedüz şarap, Bekri evet şarap
- Padişah ulan ben şarabı yasak etmedim mi ?
Bekri lan sen kimsin şarabı yasaklayacak,
Padişah - Ben Sultan Murat ım
Bekri küreği kapar,Vurdum mu küreği yuvarlarım seni aşağı, daha iki yudum içtin kendini padişah zannettin, şişeyi bitirsen haşa dünyayı ben yarattım diyecen.

Bekri Mustafa yoksul bir Mahallede bir Camiin önünden geçmektedir. O sırada Musallada bir tabut vardır. Fakat namazı kıldıracak imam ortada yoktur. Cemaatin beklemekten canı sıkılır.ve başında kavuğu sırtında cüpesiyle ordan geçen Bekri Mustafa yı Hoca zannederek namaz kıldırmasını söylerler.(Yok ben Hoca değilim) desede dinlemezler, ve zorla öne geçirirler, Bekri Mustafa namazı kıldırdıktan sonraTabutun örtüsünü açar ve ölünün kulağına birşeyler fısıldar. Cemaat ölüye ne söylediğini merak eder, Bekri Mustafa gülerek cevap verir. Sen şimdi aramızdan ayrılıp ahırete gidiyorsun , eğer orada bu Dünyanın ahvalini sana sorarlarsa, Bekri Mustafa imam oldu dersin, onlar durumu anlar dedim.

Bekri Mustafa nasılsa Ramazan ayında bir gün oruç tutmuş, Bayramda bir toplulukta orada bulunanlardan birisi üzüntü ile,
- Bu sene Ramazandan birgün kaçırdım,demiş, Bekri bunun üzerine Adamın omuzuna dokunup
şöyle demiş,
-Üzülme Efendi o senin kaçırdığın orucu biz tuttuk.

Bekri Mustafa yı rica minnet Camiye götürmüşler,
-Hoca başlamış anlatmaya ,Bir yer vardır ki orada zengin fakir ayırımı yoktur.Dertli giren neşeli olur.
Oraya giren herkesin gönlü ferahtır.Bilim bakalım burası neresidir ? Bekri Mustafa yanıt vermiş
-Neresi olacak Meyhane.
Dördüncü Murat gene birgün tebdili kıyafet Balıkpazarındaki kaçak Meyhaneleri gezerken Bekri
ye rastlamasın mı , Bekri Dördüncü Murat ı görünce elindeki testiciği arkasına gizlemek istemiş
Murat uzat elini deyince boş elini uzatmış,öteki elini uzat emrini alınca testiyi tutan elini değiştirmiş
Murat gülerek buyruk vermişbu kez,iki elini birden uzat, Bekri hemen sırtını duvara dayıyarak testiyi sırtına kıstırıp,ellerini uzatmış, Murat hınzır hınzır bir edayla ,şimdi bana doğru gel deyincede dayanamamış,
-Oynama Murat,Testiyi kırdıracaksın.

Ve Rahmetliyi onların söylediği bir kelamla bir kere daha analım. (İçelim Ab-ı hayatı neşe verir
bedene / Mevlam Rahmet Eylesin Rakıyı icat edene) Sevgili Dostlar bu seferlikte bu kadar, Yüzünüz hep gülsün, Günleriniz neşeyle dolsun. Hoşça Kalınız.