Osmanlı Devletinin Menteşe ( Muğla ) Sancağına bağlı Seroz ( Saravuloz ) köyünde 1485 yılında doğdu. O dönemde Bodrum Kalesi halen Rodoslu St. John Şövalyelerinin elindeydi. ve Bodrum yarımadasının kıyıları Hıristiyan Korsanların yağmasına açıktı. Bu risk nedeniyle Türk yerleşimleri çoğunlukla kıyıdan uzak yerlere kuruluyordu. Seroz da bir dağ köyüydü. ve Ahalisi geçimini denizden sağlamıyordu. Turgut Reisin Babası da Veli isminde bir çiftçiydi. Buna rağmen Menteşe yöresi gençlerinin çoğu gibi Turgutun hayallerinide yiğit bir deniz gazisi olmak süslerdi.
Gençliğinde Cirit, Güreş, ve ok atmada gösterdiği ustalık ve cesaretiyle çevrede tanınıp Menteşe kıyılarından Levent toplayan Hızır Reisin adamları tarafından seçilerek Cezayir Leventleri arasına alındı. Pek çok muharebelerde cesaret ve silahların kullanmadaki maharetiyle büyük kahramanlıklar gösterip Barbarosun takdirini kazandı. ve Reis oldu.Preveze Deniz Zaferinin kazanılmasında büyük hizmetleri görüldü. Muharebe sırasında harp hattının gerisinde ihtiyat Filosu na kumanda etti. Harbin en şiddetli zamanında yerinde yaptığı çevirme ile Andrea Doriayı geri çekilmeye mecbur etti. Geri çekilen düşmanı takip ederek pek çok gemiyi zaptetti.
Akdenizin Hıristiyan yakasında Dragut adıyla tanınan Turgut Reisin yağma seferleri, Krallarında gündemindeydi. ve kendisini etkisiz hale getirmek üzere birkaç defa takip filoları oluşturuldu. Kendisine bağlı 8 gemilik şahsi filosuna komuta eden Turgut Reis bu büyük çatışmalardan zaferle ayrıldı. Ancak 1540 ta Salih Reis ile beraber Akdenizdeki korsan gemilerine karşı açtıkları mücadele günlerinde,Korsikada Gemisini yağlarken 15 kadar gemisiyle ani bir baskın yapan Giannettino Doria tarafından yakalanılarak gemisinde esir edildi. ve Forsaya vuruldu. Dört yıla yakın eziyet ve sıkıntı içinde kürek çekti. Daha sonra Cenovaya götürülüp hapsedildi.
Hayrettin Paşanın sunduğu rüşvet ve fidye teklifleri geri çevrildi. Ancak Kanuninin emriyle Fransa Kralı Fransua ya destek vermek üzere 120 parçalık bir Donanma ile Marsilya ya hareket eden Barbarosun ani bir şekilde cenova önlerinde demir atmasıyla şehir Meclisi fidye görüşmelerine yanaşmak zorunda bırakıldı. Şehir Türk toplarının menzili içindeydi. Bazı kaynaklara göre o sırada açık denizde olan Turgut Reisin Forsaya vurulduğu gemi derhal limana çağrıldı. ve ünlü Amiral Türk Donanmasına teslim edildi.Turgut Reisi büyük bir sevgiyle karşılayan Barbaros Hayrettin Paşa dönüşte yedek gemisini ona hediye etti. Zamanla filosunu büyüten Turgut Reis Batı Akdenizde kendini kabul ettirerek Cerbe Adasına yerleşti. Akdenizde düşmana aman vermeyen gazalarının sonucunda Kanuni Sultan Süleyman tarafından İstanbula davet edildi.
Emrinde çalışan Kılıç Ali, Gazi Mustafa, Hasan Reis, Karadayı, Karakadı, gibi kaptanlarla birlikte 8 gemiyle İstanbula gelip Sultana bağlılıklarını arz ettiler. Kanuni Sultan Süleyman Turgut Reise
iltifatlarda bulunup Karlıeli Sancakbeyliğini, diğerlerinede yetmişer-seksener akçe ulufeyle, fener taşıma hakkını verdi.Turgut Reis bundan sonra bir Osmanlı Kaptanı olarak tekrar denize açıldı.İspanyollar Cerbe adasında kendisini baskına uğrattırlarsada bir dere yatağından gemilerini denize aşırıp Haçlı Donanmasının ardına düştü,ve büyük bozguna uğrattı. Malta baskını,Manya zaferi,Selanik limanı önündeki harple kendisini gösterdi.
1548 - 1550 yılları arasında iki yıl kuzey Afrika sahillerinde müslümanlara yardım etti. Kanuni Sultan Süleyman Kuran-ı Kerim ile bir kılıç gönderip Trablusgarp fethini istedi. 15 Ağustos 1551 de Malta Şövalyelerinin hakimiyetinde bulunan Trablugarbı fethetti. 1552 de Andrea Doriaya karşı kazandığı Pestiye Zaferi 1553 te Korsika Adasının merkezi Bastia yı zaptı. Başarılarından sonra Trablusgarp Beylerbeyliğine getirildi. Barbarosun vefatından sonra Enderun kökenli olmaması nedeniyle ona soğuk bakan saray erkanı Kaptan-ı Deryalığa getirilmesine karşı çıktı.DonanmanınTürkmen kökenli tabanı ve sarayda değil sahada yetişen tüm Reislerin desteğine rağmen Donanma-i Hümayunun komutası hiçbir zaman kendisine teslim edilmemiştir.
Bu vazifedeyken Kaptan-ı Derya Piyale Paşa ile birlikte pek çok deniz seferine katıldı. 1560 ta
Andrea Dorianın oğlu Giovanninin Cerbe saldırısında Turgut Reisin Osmanlı Donanmasının zafere ulaşmasında çok büyük gayreti görüldü. 1565 te Malta kuşatmasına katıldı. Bu sırada 80 yaşında olan Turgut Reis kuşatmada yapılan hatayı belirtmesine karşın büyük bir istekle savaşa katıldı.Adanın üç direnek merkezinden en büyüğü olan St.Elmo kalesi kuşatmasını bizzat yönetti. Gemilerin yelken direklerini söktürerek kalenin etrafını saran hendek engelini aşmak üzere bir köprü oluşturdu. Kalenin duvarında açılan ve yer seviyesinden yüksekte olan gediğe doğru uzatılan bu köprüyü kullanan leventler, içeri sızmayı denedi. 17 Haziran da St. Elmo burcunda yapılan bir hücumda başından yara alarak beş gün baygın yattıktan sonra 23 Haziranda şehit oldu.
Turgut Reis son nefesini verirken St.Elmo kalesi Türk hakimiyetine geçmişti. Ancak Paşanın şuuru kapalı olduğu için bu müjdeli haber kendisine açıklanamadı.Barbaros Hayrettin Paşa, Turgut benden yeğdir dediği, bu deryalar hakiminin naaşı Trablusgarpta kendisinin yaptırdığı camiin yanındaki türbesine gömüldü. Günümüzde de türbesi, Libyalılar ve onu sevenlerin ziyaretgahı halindedir.Cumhuriyet döneminde,Doğduğu Seroz köyünün bağlı olduğu beldeye Turgut Reis adı verilmiştir. Bugün Beldenin kıyısında adını taşıyan bir gezi parkı ve bu parkın içinde Turgut Reis bir kadırganın burnunda kılıcıyla ufku gösterir vaziyette tasvir eden bir anıt vardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder